Son dönemde mobil sağlık ve akıllı hastane kavramlarını sıkça duyar olduk. Teknolojik gelişmeler sağlık sektöründe de elektronik ortama geçişi beraberinde getirmektedir. Sağlık kuruluşlarında üretilen tüm mali ve tıbbi kayıtlar son dönemde HBYS yazılımları üzerinden elektronik ortamlarda kayıt altında tutulmaktadır.
Bunlar içinde bulunduğumuz dönemin gerekliliğidir. Hastaların kişisel sağlık verilerinin takibi, gerektiğinde tıbbi müdahale süresinin kısaltılması ve hata yapma olasılığının azaltılması amacıyla mobil uygulamalar geliştirilmektedir. Bunlara verilebilecek örneklerin birkaçına değinmek istiyorum. Hastamızın kalp rahatsızlığı olduğunu ve hastanemizde takip edildiğini varsayalım; Böyle durumlarda genelde hastanelerimizde uygulanan bir yöntem holter cihazı ile günlük kalp ritminin takip edilmesidir. Klasik yöntemde bu cihaz hasta üzerinde bir süre bağlı kalır ve ritm hareketleri günlük yaşam sürecinde kayıt altına alınır. Daha sonra cihaz hastaneye getirilir ve üzerindeki kayıtlar sisteme aktarılarak değerlendirilir. Ama bu cihazı mobil sistemlerle destekleyerek kalp ritmindeki değişiklikleri anlık takip ederek olası bir kritik duruma anında müdahale etmek mümkün olabilir.
Aynı hastamızda gelişecek bir komplikasyonda ambulans ile hastanın alınıp hastaneye getirildiğini düşünelim. Ambulansımızda bulunacak mobil sistemler ile hastaya en hızlı yoldan ulaşıp getirilmesi, getirilirken hastaya ait bilgilerin uzaktan hastaneye gönderilmesi mümkün olabilir. Bu da hasta hastaneye ulaştığında sorgulama yapmak yerine direkt olarak müdahale etme şansını doğuracaktır. Sadece hayati tehlike bulunan durumlarda değil rutin takiplerde de mobil sistemlerden faydalanmak mümkün olabilir. Diyabet takibinde olan bir hastanın şeker ölçüm cihazı ile yaptığı test sonuçlarını mobil sistemler ile doktoruna gönderilmesi ve buna göre hastanın tedavi konusunda yönlendirilmesi sağlanabilir. Örnekler çoğaltılabilir ama burada gördüğümüz genel faydaları hasta ve kurum açısından değerlendirirsek; Hastanın yaşam kalitesi yükselmekte, hastanede bulunma süresi kısalmakta ve kendini güvende hissetmektedir. Ayrıca bilmektedir ki doktoru ve hastanesi her daim yanında ve hizmete hazırdır. Kurum açısından bakacak olursak, hastanede oluşacak aşırı yoğunluk ortadan kalkmakta, veriler elektronik ortamdan aktarılacağı için hata oranı azalmakta ve tedavi süreleri kısalmaktadır. Ayrıca hastanede bulunan cihaz ve sistem arızalarından hasta etkilenmemektedir. Bu sistemlerin faydalarından bahsettik ama hiç mi dezavantajı yok? Elbette var; hekim hasta yüz yüze görüşmediği için aradaki samimiyetin düşmesi, aktarılan verilerin güvenliği ve hasta mahremiyeti gibi konular akıllarda soru işareti bırakmaktadır. Ayrıca hastaların sürekli bu cihazlarla Zamanla mobil sistemlerin sağladığı faydalar görüldükçe bu tereddütlerin ortadan kalkacağını düşünüyorum.
Mobil sistemlerden bahsetmişken akıllı hastane teknolojilerine de değinmeden geçmeyelim. Akıllı hastane, inşaat yatırımından başlayarak tüm süreçlerde teknolojik imkânların en üst düzeyde kullanılarak oluşturulan hastaneleri tanımlayan bir kavramdır. 7/24 çalışma zorunluluğu olan ve hastalarının memnuniyet düzeyini maksimumda tutma çabasında olan hastaneler bu teknolojilerden faydalanarak hizmet kalitesini yükseltmektedir. Bu konuda ilk akla gelen akıllı bina yönetimi için kullanılan teknolojilerdir. Yangın, güvenlik, elektrik, su, doğalgaz gibi altyapı unsurlarının merkezi takibi ve acil durumlarda bu teknolojilerin devreye girmesi ile olası sıkıntılı durumların önüne geçilmiş olunmaktadır. Örneğin duman sensörleri ile yangın ihtimalinin tespiti ve söndürme sisteminin devreye girmesi, gaz kaçağının tespit edilip gazın otomatik olarak kesilmesi ve güvenlik kameraları ile olası tehditlerin önceden belirlenip önlem alınabilmesi gibi avantajları bu sistemlerle sağlamak mümkündür. Aynı şekilde bu sistemlerin kullanım alanlarında tasarruf sağlamak adına çalışma saatleri otomatik ayarlanabilir. Örneğin mesai saatleri dışında kullanılmayan alanların aydınlatma sistemlerinin otomatik kapatılması tasarruf kalemlerinin en önemlilerindendir.
Bina takibi dışında hasta ve refakatçilerinin hastanede bulundukları süre boyunca takip edilmelerine yönelik sistemler de mevcuttur. RF (radyo frekans) alıcı cihazlar ile hastanın odasında olup olmadığı, değilse bulunduğu lokasyonun tespiti mümkün olmaktadır. Hareket etmesi sakıncalı hastaları bu cihazlar sayesinde takip etmek mümkün olmaktadır. Hasta güvenliği açısından bu uygulamalar büyük önem arz etmektedir. Aynı şekilde hastane tarafından konuya bakacak olursak; Özellikle mobil medikal cihazların takibi konusunda yaşanılan sıkıntıları hepimiz az çok görmekteyiz. Bu cihazların üzerlerine yerleştirilecek RF alıcılar ile cihazların bulundukları yerlerin tespiti kolaylıkla yapılmakta, küçük boyutlu cihazların kaybolma riski ortadan kalkmaktadır. Bu yöntem geliştirilerek hastane genelinde tüm sarf malzeme ve demirbaşlarda uygulanabilir.
Akıllı Hastanelerden bahsederken, kullanılacak yazılımlar ile sürecin analiz edilmesi ve geleceğe yönelik planlamaların doğru yapılmasına katkı sağlayacak karar destek sistemlerinden de söz etmek gerekir. Gerek HBYS ile gerekse yardımcı diğer yazılımlar ile bu sistemler desteklenmektedir. Hastanelerin kaynaklarını doğru yönetmesi adına kaynak kullanımının net olarak ölçülebilmesi gerekmektedir. Bunun için HBYS’ nin buna uygun dizayn edilmiş ve her noktada aktif olarak kullanılması gerekecektir. Bahsi geçen bu sistemler için örnekler ve hedeflenen uygulamalar çoğaltılabilir. Ama odak noktası her zaman HASTA olmalıdır. Sağlık hizmetlerinde kalitenin ve hasta memnuniyetinin arttırılması, hata payının azaltılması ve bunlar için olabildiğince az zaman harcanması bu sistemler sayesinde daha kolay olacaktır. Sağlıkla kalın…
Osman ÖRENGÜL Medipol Sağlık Grubu IT Müdürü
